Worth Fighting For
14.11 - 14.12.2022
Oskar-Jäger-Strasse 97-99, 50933 Keulen
Dagelijks, 10:00 - 18:00 uur
De Oekraïense strijd gaat over het voortbestaan van een natie en haar recht op een politiek, militair, economisch en cultureel bestaan. Toen de Russische invasie begon, reageerde West-Europa met een verbluffende golf van steun voor zijn buurland, dat terecht beschouwd werd als een deel van de Europese gemeenschap. Maar tot op vandaag is Oekraïne als cultuur bij veel mensen in West-Europa nauwelijks bekend.
Het PinchukArtCentre, het toonaangevende Oekraïense museum voor hedendaagse kunst, bundelde aan het begin van de invasie de krachten met het Antwerpse M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst, om niet alleen de onmiddellijke urgenties, maar ook de strategische uitdagingen aan te pakken.
Deze oorlog is niet het eindpunt, zelfs geen middel om het doel te bereiken. De weerstand en de steun worden integendeel gedreven door wat er daarna kan komen. Op het meest fundamentele niveau betekent dit dat Oekraïne en West-Europa elkaar beter leren kennen en, in tweede instantie, dat hun capaciteiten elkaar beginnen te versterken. Tenslotte kan het gaan om een gemeenschappelijk begrip, een gemeenschappelijke visie, en gemeenschappelijke waarden. Niet alleen de oorlog en de hulp, maar ook de horizon, zijn dus in wezen cultureel.
Kunst kan daarvoor een belangrijke ruimte voor reflectie bieden, opdat Europa deze vitale en levende Oekraïense kunstscène beter begrijpt als onderdeel van een internationale ecologie, maar ook opdat Oekraïne zichzelf blijft zien als onderdeel van een grotere wereld. Bij de heropening van het PinchukArtCentre in juni dit jaar stond het partnerschap in het teken van een land dat in oorlog is, maar dat veel meer is dan een oorlogsgebied, namelijk ook een plek waar het leven en de cultuur doorgaan – dat was de belangrijkste uitdaging. Het resultaat was een tentoonstelling die een dialoog presenteerde tussen een internationale selectie uit de M HKA-collectie – die was samengesteld vanwege haar vermogen tot empowerment en emancipatie – en actueel werk van Oekraïense kunstenaars, voor het merendeel gemaakt in oorlogstijd. Het project omvatte als onvermijdelijke referentie de Russische tentoonstelling over oorlogsmisdaden Russian War Crimes.
Deze tentoonstelling wordt nu een tweede keer herhaald in Keulen. En zo hoort het ook: gedeeld denken in een gedeelde ruimte. Voor Keulen werden de dialogen in zeven zalen herwerkt, te beginnen met het landschap van de oorlog; onmiddellijk gevolgd door het maken van een wereld; de noties 'landschap' en 'dagelijks leven'; de dubbele helix van collectief en individualisme; en ten slotte het afwegen van de catastrofale beelden van Russische oorlogsmisdaden tegen het potentieel dat kunst heeft om relevant te zijn.
Bart De Baere and Björn Geldhof
A Historical Landscape of War
Een historisch oorlogslandschap
Het vertrekpunt voor de openingsruimte is een historisch oorlogslandschap, waarbij de huidige Russisch-Oekraïense oorlog in relatie wordt gebracht met de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Yarema Malashchuk en Roman Khimei brengen Berlinde De Bruyckere's reflectie op lichamelijkheid (WO I) en Jan Cox' psychologisch uitdagend werk (WO II) samen met de gelaagde digitale realiteit van vandaag, en de onopgeloste spanning tussen echt en nep, tussen ervaring en framing.
Jan Cox (Nederland + België, 1919-1980), Berlinde De Bruyckere (België, 1964), Yarema Malashchuk (Oekraïne, 1993) & Roman Khimei (Oekraïne, 1992)
Catastrophe and The Relevance of Art
Catastrofes en de relevantie van kunst
Kunst overstijgt het moment en de situatie. Ze bezit haar eigen autonomie: niet in abstracte, afstandelijke zin, maar door haar vermogen om ons te verbinden met de werkelijkheid. Kunst kan het zich soms permitteren, zoals in het videowerk van Oleksiy Say, om catastrofes aan te kaarten. Maar kunst gaat ook altijd verder dan het moment waarop ze zich aanvankelijk aandienen en suggereert manieren om met ervaringen om te gaan.
Jan de Lauré (België, 1978), Marlene Dumas (Zuid-Afrika, 1953), Jan Fabre (België, 1958), Andriy Sagaidakovskiy (Oekraïne, 1957), Oksana Shachko (Oekraïne, 1987-2018), Luc Tuymans (België, 1958)
Individualism
Individualisme
De individuele houding is, als ze relevant is, ook een kritische houding ten opzichte van het collectief. Zo'n houding combineert dan steeds een openhartige, geëmancipeerde en principiële positie met een fysieke ervaring, waarbij een welbepaald bewustzijn wordt gecreëerd. Vlada Ralko geeft met andere woorden duidelijk uitdrukking aan het feit dat het symbolische hand in hand gaat met het lichamelijke.
Hiwa K (Irak,1975), Barbara Kruger (Verenigde Staten, 1945), Mark Lewis (Canada, 1958), ORLAN (Frankrijk, 1947), Vlada Ralko (Oekraïne, 1969), Yevhen Samborsky (Oekraïne, 1984)
Landscape
Landschap
In Oekraïne wisselen uitgestrekte open horizonten zich af met industriële urbanisatie. Dit landschap wordt in het heden voortdurend opnieuw geïnterpreteerd door de menselijke gemeenschappen die het bewonen, zoals Nikita Kadan laat zien, terwijl – zoals Oleksandr Burlaka opmerkt – de afdruk van het verleden het gedrag blijft beïnvloeden.
Oleksandr Burlaka (Oekraïne, 1982), Nikita Kadan (Oekraïne, 1982), Alevtina Kakhidze (Oekraïne, 1973), Nikolay Karabinovych (Oekraïne, 1988), Almagul Menlibayeva (Kazachstan, 1969), Daniil Revkovskiy (Oekraïne, 1993) & Andriy Rachinskiy (Oekraïne, 1990)
Space of World Making
Ruimte voor het maken van een wereld
Elke betekenisvolle relatie tot de wereld van vandaag is onvermijdelijk veelzijdig. In zijn reflectie op het Sovjet-erfgoed toont Danylo Galkin aan hoe deze relatie voor Oekraïne, en vertrekkend van een historisch zelfbesef, overeenkomsten vertoont met het dekoloniale discours van het Zuiden. De globale relatie tussen materialen, uitwisselingen en ideeën moet centraal staan in het verlangen om vandaag culturele lokalisatie te creëren.
Babi Badalov (Azerbeidzjan, 1959), Danylo Galkin (Oekraïne, 1985), Sheela Gowda (India, 1957), Nástio Mosquito (Angola, 1981), Otobong Nkanga (Nigeria, 1974), Allan Sekula (USA, 1951-2013), Adrien Tirtiaux (België, 1980)
The Power of The Collective
De kracht van het collectief
Het collectief kan zowel verheffend als diep beangstigend zijn. Lesia Khomenko bouwt voort op de vitale kracht van het collectief, zoals die historisch aanwezig is in de Oekraïense sociale ruimte. Recente voorbeelden zijn de Maidan-opstand en de huidige weerstand, die in wezen werden gestimuleerd door echte relaties tussen echte mensen. Deze kracht kan echter ook resulteren in pure vernietiging, zoals te zien is in de bombardementenwolken van de stad Oleksiy Say.
Hüseyin Bahri Alptekin (Turkije, 1957-2007), Francis Alys (België, 1959), Lesia Khomenko (Oekraïne, 1980), Oleksiy Say (Oekraïne, 1975)
The Primacy of the Everyday
Primaat van het alledaagse
Anna Zvyagintseva celebreert de niet-heldhaftige gewone gebaren die in het dagelijks leven onopgemerkt blijven. Het tegenovergestelde van oorlog is niet zozeer de vitaliteit van het leven, als wel de kwaliteit van het vertrouwde, als de structuur van het sociaal bestaan.
Kerry James Marshall (USA, 1955), Wilhelm Sasnal (Polen, 1972), Anna Zvyagintseva (Oekraïne, 1986)