"Er bestaan geen tirannieën die niet proberen de kunst in te perken, omdat ze zien welke kracht kunst heeft. Kunst kan de wereld dingen vertellen die op een andere manier niet gedeeld kunnen worden. Kunst brengt gevoelens over."

- Volodymyr Zelensky, President van Oekraïne

Jan Cox

(c)image: M HKA
Het hoofd van Holofernes, Boston, 1973
Prent , 590 x 786 mm
etching on paper

“Jan Cox vertelde verhalen omdat hij het leven als een aaneenschakeling van verhalen beschouwde. Hij presenteerde de inhoud van zijn schilderijen dan ook dikwijls in de gedaante van de oerbeelden en oerverhalen die de klassieke mythen, maar ook de Bijbel hem boden als de fundamenten van de westerse cultuur. Hij heeft verschillende werken en ook heuse reeksen geschilderd naar de aloude verhalen over onder meer Orpheus, de Ilias en Judith en Holofernes. Dit had niets met literatuur, maar alles met het leven van doen: de werken vormden geen illustraties bij die verhalen, de verhalen stelden de kunstenaar in staat om het leven te doorgronden en te visualiseren. ‘Myths are the instruments by which we continually struggle to make our experience intelligible to ourselves. A myth is a large controlling image, that gives philosophical meaning to the facts of ordinary life: that is, which has organizing value for experience’, zo hield hij zijn studenten voor. In de traditionele en daardoor alom bekende verhalen trof Cox niet alleen alles wat des mensen was in een soort verhevigde en tijdloze vorm, ze stelden hem ook in staat om actuele en meestal persoonlijk beleefde, soms zelf anekdotische gebeurtenissen op een meer universeel en universeel begrijpbaar niveau te tillen. In de context van de beschavingscrisis en zijn persoonlijke problematiek hoeft het dan ook niet te verwonderen dat de verhalen over het tragische falen van de mens en zijn cultuur hem het meeste aanspraken[1]."

 

[1] Marijke Van Eeckhaut, Jan Cox. Profiel van een kunstenaarschap, Stichting Kunstboek, Group Van Damme, Oostkamp, 2008, p. 222